چگونه جامعه چین به این نقطه جوش رسیده است؟
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۰۸۵۴۸
فرارو- لینت اچ اونگ استاد علوم سیاسی و پژوهشگر مسائل چین در دانشگاه تورنتو. او نویسنده کتابهایی چون «برون سپاری سرکوب: قدرت روزمره دولت در چین معاصر» (انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۲۰۲۲)، «خیابان و صندوق رأی: تعاملات بین جنبشهای اجتماعی و سیاستهای انتخاباتی در بسترهای اقتدارگرا» (انتشارات دانشگاه کمبریج، ۲۰۲۲) و «رونق یا نابودی: سیستمهای اعتباری و مالی در مناطق روستایی چین» (انتشارات دانشگاه کرنل، ۲۰۱۲) است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش فرارو به نقل از فارین پالسی، در چند هفته گذشته، اعتراضات گستردهای در سراسر چین، از گوانگژو تا شین جیانگ و از بزرگترین کارخانه سازنده گوشیهای تلفن همراه هوشمند آیفون برند اپل در ژنگژو تا دانشگاههای پکن و شانگهای در جریان بودهاند. معترضان شعار میدادند «ما آزادی میخواهیم نه قرنطینه بیش تر»! و «مرگ بر شی جین پینگ و حزب کمونیست چین»!
ابعاد اعتراضات در سطح گستردهای بوده و عمدتاً صدها نفر در آن شرکت داشتهاند اگرچه در شین جیانگ و ووهان ابعاد آن بسیار گستردهتر بوده است با این وجود، فراگیر شدن آن در چندین منطقه از زمان بحران تیان آنمن در سال ۱۹۸۹ میلادی به این سو بیسابقه بوده است.
تنها یک ماه پیش «شی جین پینگ» برای سومین دوره به عنوان دبیرکل حزب کمونیست چین منصوب شد. او ردههای بالای مناصب حزب کمونیست چین یعنی کمیته دائمی دفتر سیاسی، دفتر سیاسی و کمیته مرکزی را با پیروان وفادار به خود پر کرد. «هو جینتائو» سلف او به طور علنی در مقابل دوربینهای فیلمبرداری و در مقابل چشم افکار عمومی بین المللی از نشست کنگره حزب حذف شد که احتمالا صحنه نمایشی از پیش تنظیم شده برای نشان دادن قدرت بینظیر شی بود. چند هفته پس از آن، شی به بالی در اندونزی سفر کرد و در آنجا با «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده و دیگر رهبران جهان در اجلاس جی -۲۰ با اعتماد به نفس فراوان که احتمالا ناشی از قدرت سیاسی داخلی تثبیت شده او به نظر میرسید ملاقات داشت.
با این وجود، باید پرسید که چرا قدرت به ظاهر بیسابقه «شی جین پینگ» با مقاومت اجتماعی در مقیاسی بینظیر در سراسر چین مواجه شده و چگونه جامعه چین به این نقطه جوش رسیده است؟
این رویدادها کاملا غیر قابل پیش بینی نبودند و برآمده از سیستم چین و تلاش بلند مدت آن برای حفظ «ثبات اجتماعی» و اعمال سیاستهای سخت گیرانه «کووید صفر» بودهاند. از زمان تظاهرات دانشجویان چینی در سال ۱۹۸۹ میلادی حزب کمونیست چین سرمایهگذاری گستردهای را برای طراحی سیستم حفظ ثبات انجام داده سیستمی که سایر کشورها احتمالا آن را «سیستم سرکوب» نامگذاری میکنند.
هدف حزب کمونیست چین از طراحی این سیستم جلوگیری از بروز نارضایتیهای اجتماعی در مقیاس سراسری بوده است. هزینه سالانه برای حفظ ثبات از استخدام موقت نگهبانان امنیتی گرفته تا اقدامات کنترلی از طریق فناوری پیشرفته بسیار بیش از هزینههای صرف شده بری دفاع ملی بوده است. مزیت ذاتی سیستم حفظ ثبات آن است که به حزب کمونیست چین اجازه میدهد تا تمام نارضایتیهای اجتماعی را در نطفه خفه کند به طوری که در اکثر موارد مانند سال ۱۹۸۹ نیازی به استقرار ارتش یا استفاده از دستگاه نظامی رسمی نداشته باشد چرا که تجربه سال ۱۹۸۹ نشان داد که ارتش آزادیبخش خلق از طریق سرکوب و کشتار معترضان ذاتا به مشروعیت حزب لطمه وارد ساخت و نظام سیاسی چین تلاش کرده از تکرار تجربهای مشابه جلوگیری کند.
یکی از بخشهای اصلی مدل حکمرانی چین بسیج بازیگران اجتماعی مورد اعتماد مانند عمهها و عموهای محلات بهعنوان نمایندگان دولتی برای اجرای سیاستهای معمول دولت از جمله تخریب مسکن در پروژههای شهرسازی تا اجرای مقررات مرتبط با کووید صفر بوده است. حکومت چین از این طریق سیستمی از سرکوب روزمره را ایجاد کرده که اجازه میدهد حزب کمونیست اراده خود را بر جامعه تحمیل کند.
همان گونه که در کتاب اخیرم تحت عنوان «برون سپاری سرکوب: قدرت روزمره دولتی در چین معاصر» نشان دادهام شخصیتهای محلی مورد اعتماد از سرمایه اجتماعی خود استفاده میکنند تا همشهریانشان را متقاعد کنند که با سیاستهای دولتی موافقت نمایند. این امر اغلب مستلزم ارائه به اصطلاح «هویج» یا پاداش برای پیروی از خواستههای حکومت است و در رشتهای از روابط اجتماعی و همسایگی گسترش یافته است.
در مواقع دیگر، فشار روانی شدید تحمیل میشود و از آن به عنوان یک استراتژی استفاده میشود که قدرت روزمره دولت را تقویت میکند و باعث نفوذ آن در جامعه شده و سیاستهای چالش برانگیز معمول را از طریق بازیگران اجتماعی در جامعه اجرا میکند. چنین پویاییهایی در اجرای سیاست کووید صفر به خوبی خود را نشان داده اند.
به مدت دو سال و نیم، از آغاز پاندمی تا زمانی که مقاومت افزایش یافت وظایف روزانه از جمله کنترل دما، نظارت بر حرکات و رفتارهای افراد و جمع آوری سفارش و تحویل مواد غذایی بر دوش این داوطلبان بسیج دولتی بوده است. در سطح مردمی، کمیتههای ساکنان - کارمندان غیردولتی به عنوان اعصاب دولت عمل میکنند.
در آغاز شیوع کرونا این کمیتهها متشکل از داوطلبان جامعه بودند که دستمزدی دریافت نمیکردند و کارمندان دولت و کادرهای حزبی را که در محلات زندگی میکنند بسیج کردند تا وظایف سنگین مرتبط با کووید را انجام دهند. افرادی که لباسهای سفید و آبی پوشیده بودند به نمادهای سبک کنترل پاندمی کرونا در چین تبدیل شدند و در ابتدا عمدتا داوطلبان بسیج دولتی و مجریان وفادار سیاست کووید صفر مدنظر حزب بودند. اجرای سیاستهای اجباری کووید صفر اساسا به بازیگران اجتماعی مورد اعتماد محلی واگذار شد.
در دوران مائوئیستی حزب به طور مشابه فعالان و داوطلبان را برای اجرای پروژههای مهم دولت سازی بسیج میکرد؛ پروژههایی مانند اصلاحات ارضی در اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی که در جریان آن با توسل به خشونت زمینها بازتوزیع شدند و محبوبیت حزب در میان دهقانان افزایش یافت. پروژههای جاهطلبانه مائو از جمله جهش بزرگ به جلو و انقلاب فرهنگی به فعالان و داوطلبان برای بسیج تودهها متکی بودند. این استراتژی بسیج تودهها جزء اساسی مدل حکومتی چین است که باعث ایجاد «قدرت دولتی روزمره» تحت حاکمیت حزب کمونیست چین میشود.
بنابراین، باید پرسید چه اشتباهی در این استراتژی برای اجرای سیاست کووید صفر رخ داد؟ موفقیت بسیج کمیتههای ساکنان و نمایندگان اجتماعی مورد اعتماد برای اجرای خواستههای دولت، مشروط به پذیرش این باور است که آنان به جامعه کمک میکنند. در دوران حکمرانی مائوئیستها کادرهای حزب فعالین را با برافروختن شور و شوق خود برای آرمانهای کمونیستی بسیج کردند که بر «فدا کردن خود برای خیر و سعادتی بزرگتر» تاکید داشتند. این باور ذاتی به نحوه درک اقدامات آنان از سوی شهروندان و این که آیا منجر به رضایت یا مقاومت میشود مرتبط است.
علاوه بر این، با فراگیرتر شدن قرنطینهها در سراسر چین در طول زمان حجم کاری کمیتههای ساکنان چندین برابر افزایش یافت. آنان برای کنترل حرکات مردم و حفظ نظم اجتماعی به استخدام کارکنان موقت یا به اصطلاح نگهبانان امنیتی، گردن کلفتها و اوباش خیابانی متوسل شدند.
برخی از این کارکنان موقت با استفاده از اقدامات خشونتآمیز علیه ساکنان سرکش و متمرد از مقررات از طریق لگد زدن به آنان و ضرب و شتمشان با استفاده از باتوم با شهروندان رفتار میکردند و رفتارشان توسط دوربینها ضبط شدهاند. از برخی جهات این کارکنان موقت هیچ تفاوتی با اراذل و اوباشی که برای مقابله با معترضان بسیج شدهاند ندارند. از جمله موارد رویارویی آنان با معترضان میتوان به سرکوب اعتراضات مشتریان بانک اشاره کرد که اخیرا در ژنگژو رخ داد.
علیرغم آن که اجرای سیاست کووید صفر در ابتدا با استقبال گسترده جامعه مواجه شد در ادامه با برقراری موج تازه قرنطینه به دلیل شیوع سویه اومیکرون در سال ۲۰۲۲ میلادی و در اوایل تابستان در شانگهای جایی که مدیریت نادرست قرنطینه باعث کمبود مواد غذایی و مقاومت آنلاین شهروندان شد به تشدید نارضایتیها دامن زد.
قرنطینه طولانی مدت در چین در حالی که در سایر نقاط جهان از شدت محدودیتهای ناشی از کووید کاسته میشد جامعه را بیصبر و بیقرار ساخت. مجریان مردمی سیاست حزب و داوطلبان بسیج دولتی مجبور بودند به طور فزایندهای اقدامات غیرمنطقی و افراطی را برای وادار ساختن شهروندان به تبعیت از مقررات به کار گیرند که همین امر واکنشای شدیدتری را به دنبال داشت.
زمانی که مجریان سیاست قرنطینه درهای خانهها را قفل میکردند و از اعضای خانواده میخواستند که کلید آپارتمانها را به آنان تحویل دهند، زمانی که افراد را علیرغم نتیجه منفی تست کرونا به قرنطینه اجباری میفرستادند و زمانی که شهروندان فوت میکردند چرا که نمیتوانستند به درمان بیمارستانی دسترسی پیدا کنند تمام این موارد باعث شد تا چینیها سیاستهای حکومتی را زیر سوال برده و نافرمانی را آغاز کنند. اکنون شهروندان چینی در حال مقاومت و شورش هستند.
این واکنش از خوابگاههای کارخانه در ژنگژو آغاز شد جایی که کارگران با نیروهای دولتی در محوطه بیرون کارخانه درگیر شدند و خواستار لغو محدودیتهای ناشی از قرنطینه بودند. شهروندان عادی نیز در خیابانهای گوانگژو و شانگهای علیه کووید صفر تظاهرات کردند. بدتر از آن زمانی بود که افرادی در یک بلوک آپارتمانی در شهر اورومچی به دام افتاده بودند و به دلیل محدودیتهای ناشی از اجرای سیاست کووید صفر جان خود را از دست دادند. اعتماد باقی مانده به حکومت در میان شهروندان به سرعت از بین رفت و بیتابی به خشم علیه حکومت تبدیل شد.
موفقیت پیشین چین در به تبعیت واداشتن شهروندان برای پیروی از سیاست کووید صفر به مقاومت گسترده تبدیل شده است. اعتراضات در چین اکنون نه تنها صرفا در مورد سیاست کووید صفر بلکه به بیان مخالفت با حزب کمونیست چین و کلیت نظام سیاسی تبدیل شده است همان گونه که در شعارهایی مانند «مرگ بر شی جین پینگ»، «مرگ بر حزب کمونیست چین» و «ما آزادی میخواهیم» مشهود است. بسیار بعید به نظر میرسد که معترضان در مرحله فعلی قادر به سرنگون کردن نظام سیاسی باشند اما اعتراضات نمادی از پایان مدل حکمرانیای است که دههها بر چین مسلط بوده است.
کنار گذاشتن سرکوب از طریق بسیج تودهها یا به طور کلی الگوی حکومتی تکیه بر بازیگران اجتماعی مورد اعتماد پیامدهای آشکاری دارد. دست کم آن که رژیم باید برای سرکوب مخالفان اگر نگوییم به زور بلکه به اقدامات قهرآمیز متوسل شود. مطمئنا در مناطق روستایی و در شین جیانگ اقدامات قهرآمیز صورت میگیرند اما احتمالا استفاده گسترده از اجبار خشونتآمیز برای سرکوب معترضان در شهرهای بزرگ برای رژیم و هم چنین شهروندان هزینههای زیادی به همراه خواهد داشت.
اعتقاد سرسختانه شی به سیاست کووید صفر نه تنها شهروندان را عصبانی کرده بلکه اعتماد به سیستمی که حزب کمونیست با زحمت آن را ساخته از بین برده است. شاید مغایر با عقل سلیم به نظر برسد اما دیکتاتورها اغلب کارهایی را انجام میدهند که بیمعنی است تا حدی بدان خاطر است که در رژیمهای دیکتاتوری هیچ کس حاضر نیست به دیکتاتور بگوید چه کار اشتباهی را انجام میدهد. با ادامه دوره سوم ریاست جمهوری شی باید منتظر اقدامات سیاسی بیشتری باشیم که مغایر با عقل سلیم باشد که برای ثبات اجتماعی هزینههایی را به دنبال خواهد داشت؛ برای همان ثبات اجتماعی که حفظ آن هدف و اولویت اصلی رژیم شی بوده است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: اعتراضات چین اجتماعی مورد اعتماد بازیگران اجتماعی حزب کمونیست چین شی جین پینگ برای اجرای تبدیل شد کمیته ها سال ۱۹۸۹
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۰۸۵۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیتالله خاتمی، خطیب نماز جمعه تهران: حجاب نباید جامعه را دو قطبی کند/ دشمنی با ایران بازی با دم شیر است/ دشمنان ما در هر نقطه جهان که هستند بدانند رژیم صهیونیستی نابود شدنی است
آیت الله خاتمی خطیب نماز جمعه تهران اظهار کرد: بخشی از عملیات وعده صادق مربوط به گذشته بود، زدند و به بهترین شکل جواب آنها را دادیم و بخشی از آن هم مربوط به آینده است یعنی آن که اگر بخواهند دوباره غلطی انجام دهند سیلی محکم تری خواهند خورد. نظام ما نظام اسلامی است و اسلامی هم عمل میکند.
وی افزود: در روزهای گذشته مناسبتهایی را در ارتباط با نیروهای مسلح کشورمان داشتیم. نیروهای مسلح بازوهای پر قدرت ملت هستند و باید قدر آنها را بدانیم. مردم ما به این عزیزان نیاز دارند تا به آنها خدمت کنند نیروهای مسلح ما باعث امنیت در تمامی جوانب زندگی فردی و اجتماعی در کشور هستند. امنیت کنونی ما افتخاری برای نیروهای مسلح است. نیروهای مسلح ما شایسه تکریم هستند. ارتش، سپاه، نیروی انتظامی، وزارت دفاع و بسیج ما ویژگیهای مهمی برای خلق امنیت در کشور را دارند.
خاتمی ادامه داد: سالروز شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در طبس روزهای گذشته بود. کارتر میگفت ۶ ماه تدارک عملیات مخفیانه داشتند. هواپیماهها و بالگردهای نظامی و نارنجک و توپ و مسلسل داشتند و عملیات را آغاز کردند، اما با اذن خدا طوفان شن به وجود آمد و این عملیات برای آنها به شکست انجامید.
خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: روز ۱۱ اردیبهشت روز جهانی کارگر است. مقام معظم رهبری فرمودند نیمی از جمعیت ما کارگران و خانوادههای آنها هستند و اگر حال این نیمی از جمعیت خوب باشد حال نیمی از جمعیت ایران به سامان خواهد شد. رهبری در مناسبتهای روز کار و کارگر کلماتشان منشور است و باید این سخنان را ترسیم کنیم و بایدهای رهبری را در رابطه با کارگرها از جمله امنیت شغلی را اجرایی و عملیاتی کنیم. فرمایشات رهبری را باید به عنوان دستورالعمل اجرایی ببینیم.
وی درباره علامه شهید آیت الله مطهری گفت: شهید مطهری مرزبان دین بود. پای مبارزه و زندان رفتن بود و به زندان رفت در مقابل مارکسیستها و دشمنان اسلام ماند و میدانداری کرد. شهید مطهری با علم در میدان بود و می دانست او را شهید میکنند، اما به پاس داری از دین و علم ادامه داد.
خاتمی درمورد موضوع غزه گفت: صدا و سیما در این مورد بسیار خوب عمل کرده است و باید از آنها تشکر کرد. اما اکنون پدیدهای جدید در دنیا بر علیه صهیونیستها شکل گرفته است و آن تظاهرات و خروش دانشجویان در امریکا و اروپا بر علیه صهیونیستها بوده است. این کشورهایی که خود را مدعی حقوق بشر معرفی میکنند صدها نفر از معترضها را دستگیر کرده اند و با آنها برخورد کرده اند. واقعا که مرگ بر امریکا حق آنان است.
وی درباره عملیات وعده صادق افزود: این عملیات نمایش ایران اسلامی و قدرت ما بود. دشمنان بدانند دیگر برجامی وجود ندارد و مذاکره موشکی نکرده و نخواهیم کرد و این قدرت را بر سر دشمنان ایران میکوبیم.
وی ادامه داد: در این عملیات دشمن فهمید که ما اهل عمل همراه با شعار هستیم و با کسی تعارفی نداریم و این سیره مولا علی (ع) است.
خاتمی تاکید کرد: ما در این عملیات عجله نکردیم و بیمارستان و مدرسه و مراکز اقتصادی را نزدیم و فقط پادگانی را زدیم که از آن به کنسولگری ما تجاوز شده بود و این اسمش تدبیر و عملکرد عاقلانه و هوشمندانه است.
وی ادامه داد: در این عملیات یک جا را زدیم، اما بسیاری از مکانها را هشدار دادیم، اما همه بدخواهان ایران را سر جای خود نشاندیم و به این دشمنان اعلام کردیم بازی با ایران بازی با دم شیر است و فهمیدند که دشمنی با ایران با پاسخی جدی مواجه میشود دشمنان ما در هر نقطه جهان که هستند بدانند رژیم صهیونیستی نابود شدنی است و آنها رسوای دو عالم خواهند بود.
وی افزود: دنیا فهمید، شما عزیزان ایران اسلامی هم دیدید همان اندازه که از اسلام دفاع میکنیم از میهن اسلامی خود دفاع میکنیم. مراکز دیپلماسی را زدن یعنی تجاوز به خاک آن کشور است. ما مقاوت کردیم و پاسخ کوبنده دادیم.
خطیب نماز جمعه تهران در انتها درباره موضوع حجاب گفت: در رابطه با حجاب میگویم. حجاب از ضروریت های دین است و صدها روایت و ۱۰ آیه قرآن درباره حجاب داریم . رهبری فرمودند بی حجابی هم خلاف شرع و هم خلاف قانون است. نظام اسلامی مقابل این خلاف میایستد. کسی را به زور به بهشت نمیبرند، اما در مقابل ناهنجاری، نظام ما میایستد عقب نشینی هم نخواهد کرد.
وی افزود: خواهش میکنم در مسئله حجاب و عفاف دو قطبی شکل ندهیم و باید منطقی بحث کرد و انگ به یکدیگر نزنیم . دلسوزان حجاب در میدان هستند، اما نباید به یکدیگر انگ بزنیم. باید منطقی و استدلالی حرف بزنیم. مطمئن باشیم که مسئولان جمهوری اسلامی فدایی دین بوده و هستند و خواهند بود.